Cryptocephalus
I crittocefali (Cryptocephalus Geoffroy, 1762) sono un genere di insetti dell'ordine dei coleotteri e della famiglia dei crisomelidi[1][2][3].
Storia
modificaQuesti insetti, chiamati anticamenti "griburi", erano stati classificati da Linneo nel genere Chrysomela; sono stati ricollocati nel genere attuale da Étienne Louis Geoffroy[4]. Il nome Cryptocephalus deriva dai vocaboli greci κρυπτος (kryptos, "nascosto") e κεφαλη (kephale, "testa"), per via del capo ritirato nel protorace[3][4].
Descrizione
modificaSono insetti di piccole dimensioni, dall'aspetto tondeggiante per via del pronoto inclinato, che copre parzialmente il capo[1]. Le specie hanno colorazione variabile ma, almeno in Europa, quella più diffusa è un verde metallizzato uniforme[1]. Sono piuttosto simili agli insetti del genere Clytra e Chlamisus, da cui si distinguono per via delle antenne lunghe e composte da elementi cilindrici[4].
Biologia
modificaLa larva vive a livello del terreno, sviluppandosi all'interno di un guscio di feci e nutrendosi di frammenti vegetali in decomposizione[1]; l'adulto si posa frequentemente sui fiori, da cui si lascia cadere alla minima vibrazione[1].
Diffusione
modificaTassonomia
modificaIl genere comprende le seguenti specie[2]:
sottogenere Asionus Lopatin, 1988
- Cryptocephalus apicalis Gebler, 1830
- Cryptocephalus atriplicis Lopatin, 1967
- Cryptocephalus beckeri F. Morawitz, 1860
- Cryptocephalus bohemius Drapiez, 1819
- Cryptocephalus coronatus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus ergenensis F. Morawitz, 1863
- Cryptocephalus flavicollis Fabricius, 1781
- Cryptocephalus flexuosus Krynicki, 1834
- Cryptocephalus floralis Krynicki, 1834
- Cryptocephalus gamma Herrich-Schäffer, 1829
- Cryptocephalus impressipygus Ogloblin, 1956
- Cryptocephalus ingamma Pic, 1908
- Cryptocephalus koltzei Weise, 1887
- Cryptocephalus lateralis Suffrian, 1863
- Cryptocephalus limbellus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus quatuordecimmaculatus Schneider, 1792
- Cryptocephalus reitteri Weise, 1882
- Cryptocephalus sareptanus F. Morawitz, 1863
- Cryptocephalus tamaricis Solsky, 1867
- Cryptocephalus tappesi Marseul, 1868
- Cryptocephalus undulatus Suffrian, 1854
sottogenere Burlinius Lopatin, 1965
- Cryptocephalus abdominalis Weise, 1886
- Cryptocephalus alnicola Costa, 1885
- Cryptocephalus appositus Lopatin, 1958
- Cryptocephalus bidorsalis Marseul, 1875
- Cryptocephalus bilineatus (Linnaeus, 1767)
- Cryptocephalus biondii Sassi & Regalin, 1998
- Cryptocephalus blanduloides Normand, 1947
- Cryptocephalus brevisignaticollis Pic, 1914
- Cryptocephalus carpathicus Frivaldszky, 1883
- Cryptocephalus chafarinensis Petitpierre, 2007
- Cryptocephalus chrysopus Gmelin, 1788
- Cryptocephalus cognatus Costa, 1888
- Cryptocephalus connexus Olivier, 1807
- Cryptocephalus crenatus Wollaston, 1854
- Cryptocephalus czwalinae Weise, 1882
- Cryptocephalus daccordii Biondi, 1995
- Cryptocephalus dahdah Marseul, 1869
- Cryptocephalus dilutellus Jacobson, 1901
- Cryptocephalus discicollis Fairmaire, 1867
- Cryptocephalus elegantulus Gravenhorst, 1807
- Cryptocephalus equiseti Costa, 1888
- Cryptocephalus exiguus Schneider, 1792
- Cryptocephalus fausti Weise, 1882
- Cryptocephalus frontalis Marsham, 1802
- Cryptocephalus fulvus (Goeze, 1777)
- Cryptocephalus invisus Lopatin, 1963
- Cryptocephalus jocularius Normand, 1947
- Cryptocephalus karsantianus Pic, 1914
- Cryptocephalus katranus Lopatin, 1997
- Cryptocephalus labiatus (Linnaeus, 1761)
- Cryptocephalus lederi Weise, 1889
- Cryptocephalus limbifer Seidlitz, 1867
- Cryptocephalus lostiai Burlini, 1951
- Cryptocephalus luridicollis Suffrian, 1868
- Cryptocephalus macellus Suffrian, 1860
- Cryptocephalus majoricensis de Fuente, 1918
- Cryptocephalus moroderi Pic, 1914
- Cryptocephalus mystacatus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus nitidicollis Wollaston, 1864
- Cryptocephalus ocellatus Drapiez, 1819
- Cryptocephalus ochroleucus Stephens, 1834
- Cryptocephalus piceoverticalis Pic, 1939
- Cryptocephalus planifrons Weise, 1832
- Cryptocephalus politus Suffrian, 1853
- Cryptocephalus polymorphus Solsky, 1881
- Cryptocephalus populi Suffrian, 1848
- Cryptocephalus pseudosindonicus Burlini, 1960
- Cryptocephalus pulchellus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus pullus Marseul, 1869
- Cryptocephalus puncticollis Wollaston, 1864
- Cryptocephalus punctiger Paykull, 1799
- Cryptocephalus pusillus Fabricius, 1777
- Cryptocephalus pygmaeus Fabricius, 1792
- Cryptocephalus querceti Suffrian, 1848
- Cryptocephalus rabatensis Pic, 1953
- Cryptocephalus ragusanus Roubal, 1912
- Cryptocephalus reichei Marseul, 1875
- Cryptocephalus rufipes Goeze, 1777
- Cryptocephalus saintpierrei Tappes, 1869
- Cryptocephalus saliceti Zebe, 1855
- Cryptocephalus saucius Truqui, 1852
- Cryptocephalus scapularis Suffrian, 1848
- Cryptocephalus sindonicus Marseul, 1875
- Cryptocephalus strigosus Germar, 1823
- Cryptocephalus sultani Pic, 1920
- Cryptocephalus tramuntanae Petitpierre, 1993
- Cryptocephalus trapezicollis Lindberg, 1953
- Cryptocephalus tschimganensis Weise, 1894
- Cryptocephalus validicornis Lindberg, 1953
- Cryptocephalus variceps Weise, 1884
sottogenere Cryptocephalus Geoffroy, 1762
- Cryptocephalus albolineatus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus androgyne Marseul, 1875
- Cryptocephalus anticus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus aquitanus Sassi, 2001
- Cryptocephalus asturiensis Heyden, 1870
- Cryptocephalus atrifrons Abeille, 1901
- Cryptocephalus aureolus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus baeticus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus bameuli Duhadelborde, 1999
- Cryptocephalus barii Burlini, 1948
- Cryptocephalus bicolor Eschscholtz, 1818
- Cryptocephalus biguttatus (Scopoli, 1763)
- Cryptocephalus biguttulus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus biledjekensis Pic, 1909
- Cryptocephalus bimaculatus Fabricius, 1781
- Cryptocephalus bipunctatus (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus cantabricus Franz, 1958
- Cryptocephalus castilianus Weise, 1894
- Cryptocephalus celtibericus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus chikatunovi Lopatin, 2008
- Cryptocephalus cicatricosus Lucas, 1845
- Cryptocephalus convergens Sassi, 2001
- Cryptocephalus cordiger (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus corynthius Pic, 1914
- Cryptocephalus crassus G. A. Olivier, 1791
- Cryptocephalus creticus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus cribratus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus cristula Dufour, 1843
- Cryptocephalus cruciger Hellen, 1922
- Cryptocephalus curvilinea G. A. Olivier, 1808
- Cryptocephalus cynarae Suffrian, 1847
- Cryptocephalus decemmaculatus (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus distinguendus Schneider, 1792
- Cryptocephalus duplicatus Suffrian, 1845
- Cryptocephalus elongatus Germar, 1824
- Cryptocephalus eridani Sassi, 2001
- Cryptocephalus espanoli Burlini, 1965
- Cryptocephalus etruscus Sassi, 1995
- Cryptocephalus falzonii Burlini, 1956
- Cryptocephalus flavipes Fabricius, 1781
- Cryptocephalus frenatus Laicharting, 1781
- Cryptocephalus globicollis Suffrian, 1847
- Cryptocephalus gridellii Burlini, 1950
- Cryptocephalus grohmanni Suffrian, 1848
- Cryptocephalus hirticollis Suffrian, 1847
- Cryptocephalus hypochaeridis (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus ilicis G. A. Olivier, 1808
- Cryptocephalus imperialis Laicharting, 1781
- Cryptocephalus infirmior Kraatz, 1876
- Cryptocephalus janthinus Germar, 1824
- Cryptocephalus krutovskyi Jacobson, 1900
- Cryptocephalus laetus Fabricius, 1792
- Cryptocephalus leonhardi Breit, 1918
- Cryptocephalus lineellus Suffrian, 1849
- Cryptocephalus marginatus Fabricius, 1781
- Cryptocephalus marginellus Olivier, 1791
- Cryptocephalus mariae Rey, 1851
- Cryptocephalus mayeti Marseul, 1878
- Cryptocephalus modestus Suffrian, 1848
- Cryptocephalus moraei (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus muellerianus Burlini, 1955
- Cryptocephalus nitidulus Fabricius, 1787
- Cryptocephalus nitidus (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus obliteratifer Pic, 1900
- Cryptocephalus octacosmus Bedel, 1891
- Cryptocephalus octoguttatus (Linnaeus, 1767)
- Cryptocephalus octomaculatus Rossi, 1790
- Cryptocephalus octopunctatus Scopoli, 1763
- Cryptocephalus orotschena Jacobson, 1926
- Cryptocephalus paganensis Pic, 1914
- Cryptocephalus pallifrons Gyllenhal, 1813
- Cryptocephalus parvulus O. F. Müller, 1776
- Cryptocephalus pexicollis Suffrian, 1847
- Cryptocephalus pominorum Burlini, 1956
- Cryptocephalus praticola Weise, 1889
- Cryptocephalus primarius Harold, 1872
- Cryptocephalus quadriguttatus Richter, 1820
- Cryptocephalus quadripustulatus Gyllenhal, 1813
- Cryptocephalus quinquepunctatus Scopoli, 1763
- Cryptocephalus ramburii Suffrian, 1847
- Cryptocephalus regalis Gebler, 1830
- Cryptocephalus renatae Sassi, 2001
- Cryptocephalus rufofasciatus Solsky, 1882
- Cryptocephalus rugicollis G. A. Olivier, 1791
- Cryptocephalus rugulipennis Suffrian, 1853
- Cryptocephalus samniticus Leonardi & Sassi, 2001
- Cryptocephalus sericeus (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus sexpunctatus (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus sexpustulatus (Villers, 1789)
- Cryptocephalus signatifrons Suffrian, 1847
- Cryptocephalus solivagus Leonardi & Sassi, 2001
- Cryptocephalus sulphureus G. A. Olivier, 1808
- Cryptocephalus terolensis Pic, 1908
- Cryptocephalus tetraspilus Suffrian, 1851
- Cryptocephalus therondi Franz, 1949
- Cryptocephalus tibialis Brisout, 1866
- Cryptocephalus transcaucasicus Jacobson, 1898
- Cryptocephalus transiens Franz, 1949
- Cryptocephalus trimaculatus Rossi, 1790
- Cryptocephalus tristigma Charpentier, 1825
- Cryptocephalus turcicus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus variegatus Fabricius, 1781
- Cryptocephalus violaceus Laicharting, 1781
- Cryptocephalus virens Suffrian, 1847
- Cryptocephalus vittatus Fabricius, 1775
- Cryptocephalus zoiai Sassi, 2001
sottogenere Disopus Stephens, 1839
- Cryptocephalus pini (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus simoni Weise, 1882
- Cryptocephalus tardus Weise, 1888
sottogenere Heterichnus Warchalowski, 1991
- Cryptocephalus carinthiacus Suffrian, 1884
- Cryptocephalus coryli (Linnaeus, 1758)
- Cryptocephalus danieli Clavareau, 1913
- Cryptocephalus excisus Seidlitz, 1872
- Cryptocephalus floribundus Suffrian, 1866
- Cryptocephalus informis Suffrian, 1847
- Cryptocephalus lividimanus Suffrian, 1851
- Cryptocephalus loebli Sassi, 1997
- Cryptocephalus loreyi Solier, 1837
- Cryptocephalus lusitanicus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus podager Seidlitz, 1867
- Cryptocephalus prusias Suffrian, 1853
- Cryptocephalus pseudolusitanicus Arnold, 1938
- Cryptocephalus quadripunctatus G. A. Olivier, 1808
- Cryptocephalus stragula Rossi, 1794
- Cryptocephalus tricolor Rossi, 1792
sottogenere Lamellosus Tomov, 1979
- Cryptocephalus angorensis Pic, 1908
- Cryptocephalus laevicollis Gebler, 1830
sottogenere Protophysus Chevrolat in Dejean, 1837
- Cryptocephalus cyanipes Suffrian, 1847
- Cryptocephalus luteosignatus Pic, 1922
- Cryptocephalus schaefferi Schrank, 1789
- Cryptocephalus villosulus Suffrian, 1847
- Cryptocephalus wehnckei Weise, 1882
Sono state descritte anche due specie fossili, Cryptocephalus groehni Bukejs & Chamorro, 2015 e Cryptocephalus kheelorum Bukejs & Chamorro, 2015[2].
Note
modificaBibliografia
modifica- Heiko Bellmann, Che insetto è questo?, Roma, Ricca editore, 2016, ISBN 978-88-6694-026-5.
- Georges-Louis Leclerc de Buffon e Bernard Germain de Lacépède, Storia naturale generale e particolare, de' crostacei e degl' insetti: 31-37, 1820.
Altri progetti
modifica- Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su Cryptocephalus
- Wikispecies contiene informazioni su Cryptocephalus